قارچ های سمی خطرناک

تا حالا از نزدیک قارچ سمی دیده‌اید؟ تفاوت این گونه قارچ‌ها را با قارچ‌های خوراکی می‌دانید؟ احتمالا در طبیعت قارچ‌هایی که در کوه و دشت می‌رویند را دیده‌اید و خواسته باشید آنها را بچینید. ولی باید به شما هشدار دهیم که مسمومیت با قارچ سمی بسیار خطرناک است؟ در این مقاله درباره‌ی مسمومیت با قارچ سمی صحبت خواهیم کرد.

در این مقاله می‌خوانیم:

مسمومیت با قارچ سمی چیست؟

علائم مسمومیت غذایی با قارچ سمی چیست؟

چگونه قارچ سمی را از قارچ خوراکی تشخیص دهیم؟

از کجا بفهمیم قارچ سمی خورده‌ایم؟

نکات و توصیه‌های مهم در پیشگیری از مسمومیت با قارچ سمی

مسمومیت با قارچ سمی را چگونه درمان کنیم؟

عوارض جانبی و مشکلات خوردن قارچ سمی

توجه: از چیدن و خوردن هر گونه قارچ در طبیعت خودداری کنید و از قارچ‌های بسته بندی برای پخت و پز استفاده کنید.

↑مسمومیت با قارچ سمی چیست؟

سالانه تعداد زیادی از مردم در سراسر دنیا به دلیل خوردن قارچ‌هایی که در حیاط و یا طبیعت پیدا کرده‌اند، دچار مسمومیت غذایی می‌شوند. این نوع از قارچ‌ها سمی بوده و نباید خورده شوند. تشخیص خوراکی بودن و یا نبودن قارچ‌ها بسیار دشوار است. قارچ‌های سمی باعث ایجاد حالتی ناخوشایند در افراد شده و گاهی حتی ممکن است کشنده باشند.

↑علائم مسمومیت غذایی با قارچ سمی چیست؟

نشانه‌های رایج این نوع مسمومیت غذایی شامل:

حالت تهوع

دل پیچه

استفراغ

سر درد

سر گیجه

قرمز شدن و تغییر حرارت پوست صورت و شکم

تپش قلب

نشانه‌های مسمومیت با قارچ سمی

نشانه‌های شدیدتر بیماری شامل:

تشنج

توهم

مشکلات تنفسی

نارسایی کبدی و کلیوی

کما

مرگ

گاهی علائم درست بعد از خوردن قارچ سمی پدیدار می‌شود، در برخی موارد هم بعد از چندین ساعت نشانه‌های در فرد ظاهر خواهند شد. علائمی که بعد از ۲ ساعت ظاهر می‌شوند، کم‌تر از علائمی که بعد از ۶ ساعت ظاهر می‌شوند خطرناک اند.

علت مسمومیت

خوردن قارچ سمی باعث مسمومیت غذایی خواهد شد.

↑چگونه قارچ سمی را از قارچ خوراکی تشخیص دهیم؟

روش اول – ظاهر قارچ را به دقت بررسی کرده و احتیاط کنید

یک: قارچ‌هایی را انتخاب کنید که هاگدان سفید رنگ نداشته باشند:

به دنبال قارچ‌هایی باشید که هاگدان قهوه‌ای و یا زرد متمایل به قهوه‌ای داشته باشند. با وجود اینکه برخی از قارچ‌هایی با هاگدان سفید رنگ خوراکی هستند، سمی‌ترین و کشنده‌ترین گروه قارچ‌ها یعنی خانواده‌ی آمانیتا (Amanitas) تقریباً همیشه هاگدان‌های سفید رنگ دارند.

تشخیص قارچ سمی

مرجع تصاویر از سایت wikihow است.

دو: قارچ‌هایی را انتخاب کنید که کلاهک و یا ساقه‌ی قرمز رنگ نداشته باشند:

قارچ‌هایی را انتخاب کنید که کلاهک و ساقه‌ی قهوه‌ای و یا زرد متمایل به قهوه‌ای داشته باشند. بسیاری از قارچ‌های قرمز سمی هستند.

در واقع قارچ‌های قرمز از رنگ خود به عنوان یک سیستم هشدار طبیعی استفاده می‌کنند تا تغذیه کننده – از جمله انسان – را از خود دور کنند.

چگونگی تشخیص قارچ سمی

سه: به دنبال قارچ‌هایی بدون فلس روی کلاهک باشید

از قارچ‌هایی که دارای فلس و یا نقاط سایه و روشن روی کلاهک هستند، دوری کنید. این نقاط سایه و روشن خود را به صورت نقاط روی کلاهک نشان می‌دهند. این نقاط در میان قارچ‌های سمی بسیار شایع است.

برای مثال قارچ‌های سفید ممکن است فلس‌های زرد متمایل به قهوه‌ای یا قهوه‌ای روی کلاهک داشته باشند.

قارچ سمی چگونه است؟

چهار: به دنبال قارچ‌هایی فاقد حلقه روی ساقه باشید

به زیر کلاهک نگاهی بیندازید و به دنبال حلقه‌ای دامن مانند به شکل یک کلاهک کوچک روی ساقه باشید. اگر قارچی که انتخاب کردید، این حلقه را داشته باشد، از مصرف آن خودداری کنید. چرا که بسیاری از قارچ‌های سمی دارای این حلقه هستند.

قارچ سمی و خطرناک

پنج: هنگامی که برای جمع آوری قارچ می‌روید، دو سبد به همراه داشته باشید

قارچ‌هایی که از خوراکی بودن آن اطمینان دارید درون یک سبد و قارچ‌هایی که به آن‌ها شک دارید در سبد دیگر قرار دهید.

با دست زدن به قارچ سمی مشکلی برای فرد به وجود نمی آید. با یک کارشناس در مورد تشخیص قارچ‌هایی که به آن‌ها شک دارید، استفاده کنید.

می‌توانید با کارشناسان بخش قارچ شناسی دانشگاه محل اقامت خود مشورت کنید

قارچ‌های خوراکی در منطقه‌ی مخصوصی رشد نمی‌کنند. این گونه از قارچ‌ها در جنگل، روی درختان و … رشد می‌کنند.

زمان جمع آوری قارچ‌ها نیازی به پوشیدن دستکش نیست.

جمع آوری قارچ

شش: تا زمانی که صد در صد در مورد خوراکی بودن قارچ مطمئن نشده‌اید، آن را مصرف نکنید

زمانی که قارچ‌ها را جمع آوری می‌کنید، بسیار محتاط باشید و فراموش نکنید که بسیاری از قارچ‌های سمی و غیر سمی بسیار به هم شباهت دارند.

برخی از انواع قارچ‌ها در طی مراحل رشد، از نظر ظاهری تغییر می‌کنند و همین مسئله تشخیص آن‌ها را دشوارتر خواهد کرد.

برای مثال، قارچ‌های متعلق به یک دسته‌ی خاص به دلیل قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید ممکن است تغییر رنگ دهند.

به نظر کارشناسان تا زمانی که یک قارچ وحشی سه بار تشخیص داده نشده، نباید مصرف شود. یک کارشناس باید هر سه بار این تشخیص را تایید کند.

روش دوم – تشخیص گونه‌های قارچ خوراکی رایج

برای پیدا کردن قارچ پور چینی (porcini mushrooms) یا قارچ تیره سر به دنبال قارچ‌هایی با اندازه‌ی متوسط با کلاهکی به رنگ قهوه‌ای یا زرد متمایل به قهوه‌ای باشید.

در نزدیکی درختان کاج نوئل، نراد و کاج معمولی به دنبال این گونه از قارچ باشید. قارچ‌های پور چینی معمولا اوایل زمستان در مناطقی با ارتفاع پایین و فصل تابستان در مناطقی با ارتفاع بالا قابل برداشت خواهند بود. معمولاً ساقه‌ی این نوع قارچ هرچه به سمت کلاهک می‌رود نازک‌تر می‌شود.

برای پیدا کردن قارچ چنترل (Chanterelles) به دنبال قارچ‌هایی با کلاهک کوچک با مرکزی مقعر باشید

برای پیدا کردن این گونه از قارچ به دنبال قارچ‌هایی زرد و یا زرد طلایی با لبه‌هایی چین دار و برآمده به سمت بیرون باشید. ساقه‌ی این قارچ شیپور مانند بوده و در نقطه‌ی اتصال به کلاهک ضخیم‌تر می‌شود. قارچ‌های چنترل معمولاً در پاییز تا اوایل بهار در زیر درختان تیره‌ی مخروطیان و درختان چوب سخت می‌رویند.

برای پیدا کردن قارچ پفی یا صدفی (Puffballs) به دنبال قارچ‌هایی با کلاهک کروی به رنگ سفید یا زرد متمایل به قهوه‌ای کم رنگ باشید

این نوع از قارچ‌ها به دلیل ساختار ویژه‌ی خود معمولاً به راحتی قابل تشخیص هستند و معمولا در فصل پاییز و زمستان در مسیرهای عبوری و حاشیه‌ی بیشه زار ها می‌رویند.

یک قارچ پفی را از وسط نصف کنید اگر داخل آن سفید باشد برای خوردن مناسب است. اگر داخل آن زرد و یا قهوه‌ای شده باشد، نباید آن را مصرف کرد.

برای پیدا کردن قارچ ژولیده (Shags) به دنبال قارچ‌هایی با کلاهک دراز و ستون مانند به همراه فلس‌هایی ورقه ورقه باشید

این نوع از قارچ به دلیل داشتن هاگدان‌های بی شمار تیغ مانندی که روی ساقه‌ی توخالی آویزان شده اند، شناخته می‌شود. این نوع از قارچ به خوبی در مناطق شهری مرطوب و خنک می‌رویند. این نوع قارچ را در نزدیکی جاده‌های شلوغ و پر رفت و آمد جمع آوری نکنید، چرا که احتمال آلودگی آن با دود ناشی از خودروها وجود دارد.

روش سوم – اطلاعات خود را در مورد قارچ‌ها افزایش دهید

یک: به گروه‌های قارچ شناسی محلی بپیوندید

دو: کتاب‌های راهنمای صحرایی قارچ‌ها را خریداری کرده و آنها را به دقت مطالعه کنید

سه: در کلاس‌های قارچ شناسی دانشگاه محل اقامت خود شرکت کنید

↑از کجا بفهمیم قارچ سمی خورده‌ایم؟

تشخیص این نوع مسمومیت غذایی دشوار است. پزشک بعد از معاینه و گرفتن شرح حال و پرسیدن سوالاتی در مورد علائم بیمار، در مورد آخرین غذایی که فرد خورده هم از او خواهد پرسید. تشخیص پزشک به اطلاعاتی که بیمار در اختیارش قرار می‌دهد، بستگی دارد.

خوردن قارچ سمی

↑نکات و توصیه‌های مهم در پیشگیری از مسمومیت با قارچ سمی

با نخوردن قارچ‌هایی که در طبیعت جمع آوری شده، می‌توان از مسمومیت غذایی پیشگیری کرد. تشخیص سمی بودن و یا نبودن قارچ‌ها دشوار است، چرا که در برخی موارد این دو نوع قارچ در کنار هم رشد می‌کنند.

هیچ آزمایشی نمی‌تواند با قطعیت به شما بگوید که قارچی که در طبیعت می‌بینید، خوراکی است یا خیر. پس فرض کنید که همه‌ی قارچ‌های وحشی، سمی هستند و قارچ مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه کنید.

قارچ‌هایی که روی زمین می‌رویند به نسبت قارچ‌هایی که روی تنه‌ی درختان هستند، خطرناک‌تر اند. قارچ‌های روییده در جنگل هم به نسبت قارچ‌هایی که در باغچه‌ی حیاط رشد می‌کنند هم خطر بیشتری به دنبال خواهند داشت‌. فراموش نکنید که پختن یک قارچ سمی باعث از بین رفتن ماده‌ی سمی آن نخواهد شد

قارچ سمی

↑مسمومیت با قارچ سمی را چگونه درمان کنیم؟

اگر مشکوک به مسمومیت با قارچ سمی هستید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. اگر فردی که دچار مسمومیت شده، هوشیاری خود را از دست داده است، حتماً با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

اگر همراه فرد دچار مسمومیت به اورژانس بیمارستان مراجعه کردید، حتماً مقداری از قارچ مصرفی را هم با خود همراه داشته باشید.

عوارض قارچ سمی

اگر بیمار استفراغ کند، خطر تا حد زیادی رفع خواهد شد. زغال فعال ماده‌ی تحریک کننده‌ی استفراغ است که ممکن است برای فرد تجویز شود.

پزشک ضربان قلب، فشار خون و درجه حرارت بیمار را اندازه گیری کرده و شدت گرفتن احتمالی علاذم را به دقت زیر نظر خواهد گرفت. اگر فرد علاذم مسمومیت شدید نداشته و یا اینکه قارچ مصرفی بی ضرر تشخیص داده شود، مرخص خواهد شد.

از همراه فرد خواسته خواهد شد که به مدت ۲۴ ساعت فرد را زیر نظر داشته باشد و در صورت بروز هرگونه نشانه‌ای از مسمومیت غذایی با قارچ سمی به او اطلاع دهد.

↑عوارض جانبی و مشکلات خوردن قارچ سمی

عوارض کوتاه مدت مسمومیت با قارچ سمی بسیار ناخوشایند بوده و بیش‌تر به شکل اسهال و استفراغ خود را نشان می‌دهند. مدت زمان بهبود علاذم شدیدتر احتمالاً طولانی‌تر بوده و یا حتی ممکن است به آسیب‌های دائمی منجر شود.

سوالاتی که باید با پزشک مطرح کرد

آیا قارچ‌های سمی برای حیوان خانگی مضر هستند؟

آیا داروهای ضد تهوع در این مورد کمک کننده هستند؟

از کجا می‌توان فهمید که فرد قارچ سمی مصرف کرده است؟

خواص عجیب قارچ

قارچ‌های خوراکی ارزش غذایی خوبی دارند و به همین دلیل می‌توانند در کنار سبزیجات پرخاصیت ‌‌میهمان همیشگی سبد غذایی خانواده‌ها شوند. قارچ‌ها کالری کمی دارند، هیچگونه چربی یا کلسترولی در آنها پیدا نمی‌شود و مقدار نمک بسیار کمی دارند. گروهی از ویتامین‌ها و املاح معدنی مهم مانند سلنیوم، پتاسیم، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین D و … هم در قارچ‌ها وجود دارد.
قارچ‌ها به دلیل داشتن بتاگلوکان و اسید لینولئیک منبع غذایی خوبی برای پیشگیری از بروز سرطان سینه و پروستات هستند. علاوه بر این اسید لینولئیک از ایجاد اثرات نامطلوب استروژن پیشگیری می‌کند. هورمون استروژن یکی از دلایل بروز سرطان سینه در زنان بعد از یائسگی است.
یکی از بهترین راه‌های تامین ویتامین D قرار گرفتن در معرض نور خورشید است اما درصورتی‌که روزانه بیشتر ساعات روز را در محیطی سر بسته می‌گذرانید بهتر است با کمک برخی مواد غذایی از جمله قارچ کمبود ویتامین D بدن‌تان را جبران کنید.

فواید قارچ
قارچ یک ماده غذایی سالم است که سبب می‌شود با خوردن آن احساس سیری کنید. نتایج برخی از تحقیقات نشان می‌دهد افزایش مصرف مواد غذایی کم‌کالری که ارزش غذایی بالایی دارند( مانند قارچ‌ها) می‌توانند جایگزین خوبی برای غذاهای پر کالری باشند، بنابراین اگر می‌خواهید پرخوری را کنار بگذارید و بدون مصرف مواد پرکالری احساس سیری داشته باشید انتخاب قارچ‌ها به شما کمک می‌کند تا به این هدف برسید، البته فیبر موجود در قارچ‌ها هم در این مسیر شما را همراهی می‌کند.
قارچ‌ها پروتئین هم دارند اما نه به اندازه گوشت‌ها. هر ۱۰۰ گرم قارچ حدود سه گرم پروتئین دارد اما پروتئین موجود در۱۰۰ گرم گوشت قرمز یا مرغ حدود ۲۰ تا ۳۰ گرم است. همین مقدار ماهی ۱۵ تا ۲۰ گرم پروتئین دارد، با این وجود قارچ از لحاظ داشتن پروتئین گیاهی در سطح خوبی است، به همین دلیل به گیاهخواران توصیه می‌شود برای جبران کمبود پروتئین بدن‌شان در کنار سویا یا سایر منابع پروتئین گیاهی حتما از قارچ‌ها کمک بگیرند.
بتاگلوکان ترکیبی است که در بیشتر گونه‌های قارچ خوراکی پیدا می‌شود و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند، درنتیجه مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها و عوامل آلرژی‌زا بالا می‌رود. بتاگلوکان در قارچ‌هایی که کلاهک پهنی دارند بیشتر دیده می‌شود.
نه گیاه است نه جانور!
بیشتر ما قارچ‌ها را نوعی از سبزیجات می‌دانیم اما شاید برای‌تان جالب باشد بدانید که قارچ‌ها دسته‌ای از یوکاریوت‌ها هستند که نه گیاه هستند نه جانور؛ به آنها هتروفیت یا دگرخوار می‌گویند که در خاک و آب زندگی می‌کنند و غذای‌شان از بقایای گیاهان یا جانوران تامین می‌شود. این را هم بدانید که قارچ‌ها موجودات مقاومی هستند و می‌توانند در شرایط مختلف به زندگی ادامه دهند. بیش از ۳۸ هزار گونه قارچ در دنیا وجود دارد که فقط بعضی از آنها خوراکی هستند. قارچ‌های خوراکی هم در دسته‌های مختلفی جای می‌گیرند. بعضی‌ها کلاهک باز‌تری دارند و در گروهی دیگر کلاهک بسته است. رنگ قارچ‌های خوراکی به‌طور معمول سفید یا قهوه‌ای است اما قارچ های سمی رنگ های تند و تیزی دارند که نشان می‌دهد نباید به آنها نزدیک شوید. توصیه می‌شود هنگام گشت و گذار در جنگل به‌ هیچ‌ عنوان به ظاهر و رنگ قارچ‌ها اعتماد نکنید و برای خوردن قارچ‌های به ظاهر خوراکی هم نقشه نکشید چون امکان سمی بودنشان هست.

شستن قارچ ها
یکی از مهم‌ترین نکات بهداشتی هنگام مصرف قارچ‌ها شست‌ و شوی درست آنهاست، البته تا زمانی که قصد استفاده از قارچ‌ها را ندارید، آنها را نشویید. هنگام شست‌ و شو آنها را به حال خودشان در آب رها نکنید چون قارچ‌ها آب را جذب می‌کنند و هنگام پخت و پز آب غذای‌تان بیشتر می‌شود. هنگام شست و شو کلاهک را با فشار نشویید و آن را به آرامی تمیز کنید. حتی می‌توانید با مقدار کمی آب گرد و غبار آن را بگیرید و بعد با کمک پارچه حوله‌ای ذرات سیاه روی قارچ را تمیز و در نهایت به آرامی و در زمان کوتاهی آبکشی کنید. پوست گرفتن قارچ هنگام شست‌وشو هم توصیه نمی‌شود.
سالم‌ترین روش پخت
یادتان باشد که نباید قارچ‌ها را زیاد بپزید چون بخشی از ارزش‌های غذایی‌شان را از دست می‌دهند. بهترین شیوه این است که آنها را با مقدار کمی روغن یا کره به مدت سه دقیقه در ماهیتابه تفت دهید، البته از قارچ‌های تازه و خوب شسته شده خام هم می‌توانید در ترکیب سالاد‌های مختلف استفاده کنید. قارچ‌های کبابی یا بخارپز شده هم می‌توانند در کنار غذاهای دیگری مانند انواع کباب و سالاد مصرف شوند.

چگونه قارچ را انتخاب و نگهداری کنیم؟

قارچ هایی را که سالم هستند و صدمه ندیده اند (اوایل باز شدن چترشان می باشند)، بخرید.

بهترین شیوه نگهداری از قارچ‌هایی که از سلفون خارج شده‌اند این است که آنها را داخل پاکت‌های کاغذی قرار دهید و در یخچال بگذارید. قارچ‌ها را داخل کیسه فریزر نگذارید چون به علت تعریق، زود‌تر نرم و فاسد می‌شوند. قارچ‌ها تا چهار روز در یخچال سالم می‌مانند اما بعد از آن تازگی‌شان را از دست می‌دهند.

با قرار دادن قارچ ها در پاکت کاغذی می توانید تا یک هفته آنها را سالم نگه دارید.قارچ ها را باید ابتدا به آرامی تمیز کرد و سپس شست. قارچ های پرورشی ممکن است خام هم خورده شوند، اما بیشتر قارچ ها را بایستی به شکل پخته مصرف کرد.از قارچ ها به صورت تازه، کنسرو شده، خشک شده و فریز شده استفاده می شود.
نکته قابل توجه اینکه: قارچ های وحشی را از اماکن قابل اطمینان خریداری کنید، زیرا بعضی از قارچ های وحشی، سمی اند و می توانند به سلامت قلب، کلیه و کبد صدمه بزنند و حتی کشنده باشند.

قارچ یکی از سالم‌ترین مواد غذایی است که می‌تواند در ترکیب رژیم غذایی مبتلایان به دیابت جای گیرد. قارچ چربی و کلسترول ندارد، مقدار کمی هیدرات‌کربن را در خودش جای داده و از لحاظ داشتن پروتئین در سطح خوبی قرار دارد. ویتامین، مواد معدنی، آب و فیبر هم از سایر ترکیبات موجود در قارچ هستند که به سلامت هرچه بیشتر بیماران مبتلا به دیابت کمک می‌کنند. قارچ‌ها انسولین طبیعی و آنزیم‌هایی دارند که سبب شکسته شدن قند یا نشاسته موجود در غذاها می‌شوند. علاوه بر این قارچ‌ها ترکیباتی دارند که در بهبود عملکرد پانکراس، کبد و سایر غدد هورمونی درون ریز تاثیر دارند. با این روند تولید انسولین و جریان یافتن آن در طول بدن تسهیل می‌شود.
همه قارچ‌ها خوراکی نیستند و برخی از قارچ‌های غیرخوراکی و سمی می‌توانند کشنده باشند، البته برخی از قارچ‌های خوراکی هم برحسب اینکه در چه بستری رشد می‌کنند ممکن است سمی شوند، بنابراین هیچ وقت در محیط‌های طبیعی و جنگل‌ها با دیدن قارچ‌های به ظاهر خوراکی وسوسه نشود، مگر اینکه توسط فردی متخصص از بابت خوراکی بودن‌شان مطمئن شده باشید.

پرورش قارچ در خانه با سود میلیونی

آموزش پرورش قارچ در منزل:

بطور کلی طرز پرورش قارچ مخصوص به خود آن است و می توان آن را در محیط تاریک پرورش داد و بجز نور مستقیم آفتاب، هر مقدار نور را تحمل می کند. در هر صورت در محل پرورش قارچ علاوه بر آنکه، بایستی تهویه هوا به خوبی انجام گیرد، درجه هوای محیط پرورش نیز باید بین ۱۵ – ۱۰ درجه نگهداری شود. علاوه بر این محل پرورش بایستی کاملا تمیز، قابل شستشو و فاقد درز یا محلی برای پرورش باکتری ها، حشرات و قارچ های مضر باشد.

برای کاشت و پرورش قارچ در منزل، ابتدا نوع قارچی که می خواهید پرورش دهید را انتخاب کنید.

کاشت قارچ صدفی (Oyster)، دکمه ای سفید (White button) و شیتاکه (Shiitake: قارچ دارویی خوراکی)، در خانه بسیار ساده است. روش کاشت هر سه نوع قارچ یکسان، اما بسترهای کاشت متفاوتی دارند.

قارچ های صدفی، در بستر کاه و پوشال یا تفاله ی قهوه، قارچ شیتاکه، در پوشال های خشک درختان و قارچ دکمه ای، در کودهای کمپوست، بهترین رشد را دارند. در واقع بستر کشت مختلف، نیازهای تغذیه ای مختلفِ هر گونه ی قارچ را نشان می دهد. البته هر سه نوع قارچ را می توان به راحتی در بستر کاه و یا پوشال کاشت که اگر از پوشال استفاده کردید، مطمئن شوید از چوب های سالم باشد.

انتخاب نوع قارچ برای کاشت، به منظور انتخاب طعم و مزه ی آن است. بنابراین قارچی که خودتان مصرف می کنید و به طعم آن علاقه بیشتری دارید را برای کاشت در خانه انتخاب نمایید.

یک گونه از قارچ را برای امتحان و ارزیابی خود به عنوان پرورش قارچ در منزل، پرورش دهید. باید همان گونه ای که به خوردن آن علاقه مند هستید را پرورش دهید.

زمان و مکان مناسب برای تولید قارچ :

زمان مناسب برای کاشت قارچ در خانه بین ماه های مهر تا آذر می باشد اما اگر امکانات تهویه هوا و متعادل نمودن درجه حرارت محیط محل پرورش و کشت وجود داشته باشد می توان قارچ را در ماه های دیگر سال هم کشت و پرورش داد. کشت قارچ شرایط مخصوص به خود را دارد و می توان قارچ را در محیطی تاریک پرورید و به جز نور مستقیم آفتاب، هر مقدار نوری را تحمل می کند.

و در مورد مکان مناسب برای کشت قارچ، شما به یک سالن نیاز دارید که بسته به میزان تولید قارچ اندازه آن متفاوت است. اما به طور میانگین برای پرورش پنج تن قارچ به یک سالن چهل متری نیاز است. در پرورش قارچ، عایق کاری سالن برای جلوگیری از اتلاف گرما و سرما، قفسه بندی و آماده سازی و نصب تجهیزات باید انجام شود.

علاوه بر این تهویه در محیط کشت باید بطور یکنواخت باشد و نباید روی سطح کشت را بیش از حد نیاز هوا داد و تهویه باید در تمام نقاط اطاق بطور یکسان پخش شود. در هنگام تولید قارچ، محیط اطاق احتیاج به رطوبت کافی نیز دارد و متوسط بهترین درجه رطوبت برای کاشت قارچ بین ۷۰ تا ۸۰ درصد است.

باید تهویه هوا به خوبی انجام گیرد، درجه هوای محیط پرورش قارچ نیز باید بین ۱۰ تا ۱۵ درجه نگهداری شود. همچنین محل پرورش باید کاملا تمیز، قابل شستشو و بدون وجود درز یا محلی برای پرورش باکتری‌ها، حشرات و قارچ‌های مضر باشد.

فضای لازم برای راه اندازی یک سالن ۵ تنی :

حداقل فضایی که برای ۵ تن کمپوست (در یک سالن پرورش قارچ در منزل) لازم است، به صورتی که مقدار قارچی که بدست می آید بتواند هزینه ها را جبران کند، بسته به زمان، میزان ۱ تن تا ۱٫۲ تن قارچ می توان از آن برداشت کرد.

۵ متر عرض و حداقل ۸ متر طول و ارتفاع ۳ متر، برای ۵ تن کمپوست کافی است و هرچه این ابعاد بیشتر شود، زمینه برای تولید بیشتر خواهد شد ولی ابعاد کمتر از این مقدار ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد.

پیش سالن برای کاشت قارچ :

برای این سالن باید اتاقک کوچکی با ابعاد ۲*۲ یا ۵/۱*۵/۲ داشته باشیم. این اتاقک برای این هدف است که هوا را در این مکان با کولر سرد کنیم و بعد وارد سالن شود یا هوا را با بخاری گرم کنیم و بعد به سالن بفرستیم و یا در زمان های برداشت از این اتاقک به عنوان یک انبار کوچک استفاده کنیم.

قفسه بندی برای کاشت قارچ :

قفسه بندی برای این ابعاد سالن ۵*۸، دو ردیف قفسه با عرض ۱۴۰ سانتی متری در طول ۷ متر با ۳ طبقه می توان در نظر گرفت. فاصله بین طبقات معمولاً ۶۵-۷۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود. قفسه بندی بهتر است از لوله های گالوانیزه انتخاب شود و با سیم گالوانیزه بسته شوند.

سیستم گردش هوا:

سیستم گردش هوا را می توان از وسط یا کناره های سالن گذاشت. در واحدهای کوچک بدلیل اینکه سیرکوله وجود ندارد و فقط ورود هوا داریم، هوادهی از وسط می باشد و کانال هوا را باید از وسط راهرو بکشیم.

باید یک اگزوز خروجی در انتهای سالن تعبیه کنیم که با هوای آزاد ارتباط داشته باشد و اگر به هوای آزاد ارتباطی نداشته باشد باید از طریق کانالی آن را به هوای آزاد خروجی دهیم.

رطوبت ساز:

اگر مشکل صدای رطوبت ساز مهم نیست می توانیم از رطوبت سازهای کوچک استفاده کنیم که دیگر نیازی به کولر و خنک کردن هوا نیست و این رطوبت سازها هم هوا را خنک می کند و هم رطوبت را تامین می کنند.

کانال های هواساز:

کانال های هواساز بهتر است از داکت های پلاستیکی با عرض ۵۰ سانتی متر استفاده شود در غیر اینصورت می توان با پلاستیک های پلی اتیلنی کانال های هواساز را ایجاد کنید به صورتی که اولین سوراخ آن در محل ورود هواساز به سالن زده شود و سوراخ های بعدی به فاصله ۵۰ سانتی متر با قطر ۵ سانتی متر زده شود.

آماده سازی کمپوست یا کود گیاهی:

مهمترین و اولین اصلی که برای پرورش و کشت قارچ باید با آن آشنا شد بستری است که قارچ روی آن رشد کرده و از آن تغذیه می‌کند که به آن کمپوست گفته می‌ گویند. به طور کلی به کودهای گیاهی کمپوست می گویند.

کمپوست‌ سازی به ظاهر فرآیند آسانی می آید اما برای بدست آوردن کمپوستی مرغوب با بازده بالا نیاز به دستگاه های پیشرفته، آزمایشگاه های مجهز و از همه مهم‌تر تجربه و تخصص بالایی می باشد و تمام این موارد احتیاج به سرمایه گذاری زیادی دارند و به همین خاطر اکثر تولید کنندگان قارچ، کمپوست مورد نیاز، مصرفی خود را به صورت آماده و بذر زده شده از شرکت‌های معتبر خریداری می‌ نمایند.

بذر قارچ:

بذر قارچ، بذری متفاوت با بقیه گیاهان است. در حقیقت چیزی که به آن بذر قارچ می گویند دانه‌های گندم پخته شده هستند. قارچ وقتی به بلوغ می رسد پره های پشت کلاهکش باز شده و از بین پره ها گردی در هوا پخش می شود. این پره ها را با نام هاگ یا اسپور که با چشم عادی قابل دیدن نمی باشد، می شناسند.

این اسپورها برای زنده ماندن احتیاج به غذا دارند به همین علت گندم ها را می پزند که نرم شوند تا اسپور قارچ بتواند از آن ها تغذیه کند و استفاده دیگری هم که پختن گندم دارد این است که به اصطلاح گندم عقیم شده و دیگر جوانه نمی زند و به این صورت تمام مواد غذایی آن برای اسپورها باقی می‌ماند و صرف رشد جوانه گندم نمی شود.

برداشت قارچ:

بعد از آن که رشد قارچ به حد کافی رسید و تاج آن شکل کامل خود را پیدا کرد باید قارچ‌های رسیده را برداشت کرد. در برداشت محصول باید به این نکته توجه شود که قارچ‌هایی که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاریابی را از دست می دهند. همچنین این قارچ ها وزنشان کاهش یافته و قارچ هایی که زودتر از موعد چیده شوند وزن آن ها سبک و از قارچ های درجه دو محسوب شده و ارزش غذایی کمتری دارند.

در هنگام جمع آوری محصول نباید از سبدهای بزرگ برای برداشت استفاده کرد. چون فشار قارچ ها روی هم در سبد باعث می شود که قارچ های زیر خراش بردارند و سیاه شوند. جهت برداشت محصول قارچ باید کلاهک را در دست گرفته و یک پیچ به آن داده تا پایه آن از زمین جدا شود و فورا ساقه کثیف و آلوده را با چاقوی تیز قطع کنید و قارچ تمیز را داخل سبد قرار دهید. و بهتر است که جمع‌آوری با دستکش انجام شود. برداشت قارچ هر پانزده روز یکبار انجام می‌ شود و این برنامه به مدت دو تا سه ماه طول می کشد.

آفات و مشکلات قارچ:

پرورش قارچ در منزل با مشکلاتی هم رو به‌ رو می باشد. به طور مثال امکان دارد تمامی بستر کشت دچار بیماری مایکوگن و یا تار عنکبوتی شود و محصول را کلا نابود کند.

شرایط نگهداری و پرورش و رشد قارچ:

تهویه:

تهویه در محیط اتاق کشت باید بطور یکنواخت انجام شود و نبایستی روی سطح کشت را بیش از حد نیاز هوا داد و تهویه در کلیه نقاط اطاق بطور یکنواخت باشد.

درجه حرارت:

چنانچه درجه حرارت بستر کشت به کمتر از ۱۴ درجه برسد و درجه حرارت محیط اطاق به حدود ۷/۵ درجه برسد بایستی اطراف بستر را با پارچه ضخیم پوشاند تا مانع تبادل حرارت به محیط شود. برای سرعت رشد قارچ می توان درجه حرارت محیط را به ۱۴/۵ درجه رساند و میزان تهویه را بالا برد ولی باید دقت شود که جهت حرکت هوا به طرف سطح قارچ نباشد.

رطوبت هوا و آبیاری:

در موقع تشکیل قارچ، محیط اطاق احتیاج به رطوبت دارد. بطور متوسط بهترین درجه رطوبت برای کشت بین ۷۰ – ۸۰درصد می باشد. چنانچه درجه رطوبت هوا از این مقدار کمتر شود سطح کلاهک ها ترک برداشته یا سطح کلاهک قارچ لک دار می شود علاوه بر این سطح بستر خشک شده و احتیاج به آبیاری بیشتری دارد.

برای تقلیل میزان رطوبت هوا لازم است در نقاط مختلف اطاق، رطوبت سنج های کار گذاشته شود و بطور مرتب مورد بازدید قرار گیرد. در صورتیکه به علت خشک شدن خاک سطح بستر، احتیاج به آبیاری است.؛ بایستی به وسیله غبار پاش روی سطح خاک آن هم به حدی که آب در سطح بستر جریان پیدا نکند و یا در یک جا جمع نشود آبپاشی کنید. آبیاری را با آب خالص و با درجه حرارت ۳۲ درجه و بسیار با احتیاط انجام دهید.

پرورش قارچ دکمه ای

درجه حرارت محیط:

چند هفته پس از روکش کردن سطح بستر، میسیلیوم های قارچ تمام سطح بستر را پر نموده و بطور متوسط ۷-۸هفته پس از کاشت اسپون، قارچ های کوچک سر سنجاقی در تمام سطح کشت ظاهر می شوند. در این موقع درجه حرارت بستر بایستی بین ۱۰-۱۴ درجه باشد ولی هر اندازه قارچ ها رشد بیشتری پیدا نمایند می توان درجه حرارت را از ۱۴ به ۱۶/۵ رساند و میزان تهویه را نیز بالا برد ولی باید دقت کرد که جهت حرکت هوا، به طرف سطح قارچ نباشد.

تقویت خاک بستر:

پس از آنکه قارچ ها بزرگ شده و نزدیک به برداشت شوند می توان روی سطح بستر کود مایع پاشید ولی باید دقت نمود که روی کلاهک قارچ پاشیده نشود این عمل در بالا بردن میزان محصول بسیار موثر است.

برداشت محصول:

به محض آنکه رشد قارچ بحد کافی رسید و تاج آن شکل کامل خود را پیدا نمود بایستی قارچ های رسیده را جمع آوری نمود و بطور مرتب در طول بستر کشت، بررسی کرد و قارچ های رسیده را جمع آوری کرد.

قارچ هایی که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاریابی ندارند. علاوه بر این وزن آن کم می شود و همچنین قارچ هایی که زودتر از موقع چیده شوند وزن آنها سبک بوده و از قارچ های درجه دو محسوب شده و ارزش غذایی کمتری دارد.

در موقع جمع آوری نباید از سبدهای بزرگ برای این منظور استفاده نمود. زیرا فشار قارچهای روی سبد موجب می گردد که قارچهای زیرین خراش برداشته و سیاه شوند برای جمع آوری قارچ، کافی است کلاهک را در دست گرفته و یک پیچ به آن داده تا پایه آن از زمین جدا شود و بلافاصله ساقه کثیف و آلوده را با چاقوی تیز قطع کرد. و قارچ تمیز را داخل سبد گذاشته و حتی المقدور جمع آوری با دستکش انجام گیرد. بهره برداری هر ۱۵ روز یکبار انجام می گیرد و این برنامه مدت دو تا سه ماه به طول می انجامد.

بسته بندی قارچ ها :

قارچ های چیده شده را به اطاق سرد و خنک انتقال داده و در اسرع وقت نسبت به درجه بندی آن اقدام نموده و قارچ های لک دار و ناقص و کج و ناجور را جدا کرده و برای مصارف تهیه پودر در قارچ و کچ آپ فرستاده و قارچ های سالم را در بسته های درجه یک و درجه دو به بازار عرضه کنید.

نکات و هشدارهایی برای پرورش قارچ:

در صورتی که واقعا علاقه و تمایل به پرورش قارچ در منزل دارید؛ به سایت های تخصصی معتبر سری بزنید؛ و با افرادی که تجربه ی این کار را دارند مشورت نمایید

میلیونر شو. سود حاصل از پرورش قارچ چقدر است؟

سود پرورش قارچ چقدر است؟

۱- میزان عملکرد

سود پرورش قارچ به میزان و درصد عملکرد بستگی دارد. میزان عملکرد یعنی تقسیم وزن قارچ تولیدی به وزن کل کمپوست؛ که در ایران متوسط درصد عملکرد ۲۵% تا ۲۷% می باشد. در دو واحد با شرایط یکسان، واحدی که درصد عملکرد بالاتری بدست می آورد، سود بیشتری بدست خواهد آورد حتی اگر تفاوت عملکرد بسیار کم و در حد ۲ درصد باشد. از عواملی که باعث بالا رفتن عملکرد می شود شامل ، افزایش آگاهی، اصولی کار کردن، فراهم کردن شرایط محیطی و …. می باشد

۲- قیمت فروش قارچ

دومین مساله مهم در بدست آوردن سود پرورش قارچ بیشتر، قیمت فروش قارچ است. در صورتی که بتوانید قارچ خوب را با قیمت بیشتر و بهتری بفروشید می توانید سود بیشتری کسب کنید حتی اگر فروش بهتر شما در حد ۱۰۰۰ تومان باشد زیرا در مقیاس زیاد، این مقدار کم می تواند سودهای میلیونی را نصیب شما کند.