یکی از واحدهای تولید کمپوست، چندی پیش ۱۲۰۰ کیلو بذر سفارش داد. از قضا ۹۵۰ کیلو بیشتر نداشتم. وقتی مطلع شدم، این مقدار بذر را برای ۸۰ تن کمپوست می خواهد، تعجب کردم. برای ۸۰ تن کمپوست در تابستان، ۲۵۰ کیلو بذر کفایت می کند. چرا ۵ برابر؟ با تاکید بنده و اطمینانی که به ایشان دادم، بر خلاف میل بنده، نهایتا راضی شدند که ۸۰۰ کیلو از این بذر را برای ۸۰ تن کمپوست استفاده کنند. یعنی ۱% و در واقع سه برابر مقدار استاندارد!! با این مقدار بذر هم بعد از ۱۴ روز کمپوستهایش آماده خاکدهی شده بود و الان هم احتمالا فلش ۱ را برداشت می کنند. خوب در اینجا با استفاده از ۸۰۰ کیلو به جای ۱۲۰۰ کیلو به همان هدف خود رسیدند و از طرفی هم به قول اون طرف آبی ها، ۱۳۰۰۰۰۰ تومان پس انداز کردند. اگر نظر بنده را اعمال می کردند حدود ۳۰۰۰۰۰۰ تومان پس انداز می کردند. که نکردند!! این سری ۶۰۰ کیلو بذر بیشتر تحویلشان ندادم تا بالاجبار کمتر بذر بزنند. امروز هم یکی از واحدهای تولید کمپوست و قارچ برای ۲۰ تن کمپوست ۳۰۰ کیلو بذر می خواست!! خودشان ۱۲۰ کیلو داشتند و دنبال خرید ۲۰۰ کیلوی دیگر بودند!. به ایشان تضمین دادم که همان ۱۲۰ کیلو زیادی هم هست، دنبال بذر بیشتر نباشد و هزینه اضافی نکند.
دوستان کمپوست ساز، قبلا هم عرض کرده ام که آزمایشات تجربی نشان داده است که بهترین میزان بذر در قارچ دکمه ای سفید، در تابستان به ازای هر تن کمپوست ۳ کیلو گرم و در زمستان ۵ کیلو گرم می باشد. من اصلا نمی دانم چرا در کشور ما به ازای هر تن کمپوست ۱۰ کیلو گرم بذر و یا حتی ۱۵ کیلو گرم استفاده می کنند؟ بر اساس کدامین آزمایشات و منابع علمی معتبر؟ استفاده از بذر اضافی چه توجیهی دارد؟ وقتی که آزمایشات میدانی نشان داده است بیشترین مقدار عملکرد قارچ در سالن ایده آل در تابستان با ۳ کیلو گرم به ازای هر تن کمپوست حاصل می شود، سه تا پنج برابر مقدار توصیه شده برای چیست؟. عزیزان من میزان بذر بیشتر در کمپوست، تنفس بیشتر میسلیوم را به دنبال خواهد داشت و پیامد ان تولید گرمای بیشتر در کمپوست خواهد بود. کدامیک از سالن داران در تابستان با مشکل سرد کردن کمپوست دست و پنجه نرم نمی کنند؟ همین امروز کمپوستی که به یکی از سالن‌داران مشهد تحویل داده شده بود، دمایش بیشتر از ۴۰ درجه شده بود! به احتمال قوی یکی از دلایلش استفاده از بذر بیش از حد بوده است. بذر زیادی در کمپوست در سالن هم مشکلاتی به دنبال خواهد داشت. مدام در گروه ها می بینم که می فرمایند در حالی که دمای سالن را به ۲۲ رسانده اند ولی دمای کمپوست از ۲۷ درجه پایین تر نمی آید. آیا یکی از دلایلش میزان بذر بیشتر از اندازه نیست؟ عزیزان من میزان بذر در قارچ دکمه ای در تابستان ۳/.% و در زمستان ۵/.%. کفایت می کند. این مقدار از نظر علمی و تجربی ثابت شده است و از این نظر فرقی بین کمپوست و بذر خارجی و ایرانی وجود ندارد.
میزان بذر بیشتر یعنی تولید گرمای بیشتر در کمپوست و افزایش دمای آن به بیش از ۲۴ درجه سانتی گراد که پیامد آن تحمیل هزینه سرد کردن سالن (اگر میسر شود) و کاهش پتانسیل عملکرد قارچ می باشد. یادمان باشد بهترین دما برای رشد میسلیوم در کمپوست ۲۳ درجه سانتیگراد است نه ۲۷ درجه. اگر اسپاون ران در ۲۳ درجه انجام شود، هم رشد میسلیوم سریعتر خواهد بود و هم عملکرد بیشتری حاصل خواهد شد و هم قارچهای رقیب و بیماریها کمتر مشکل ساز خواهند شد.
یادآوری کنم که در قارچ صدفی میزان بذر ۵% یعنی ده برابر میزان بذر برای دکمه ای، توصیه می شود.